Oddychanie, a lokomocja

Oddychanie to mechanizm niezbędny dla funkcjonowania całego organizmu, dlatego jego pracą steruje autonomiczny układ nerwowy. Pozwala to bez udziału naszej świadomości na zaopatrywanie wszystkich komórek ciała w tlen. Świadomie możemy jedynie czasem krótkotrwale wstrzymywać oddech ( np.: przed zanurkowaniem ) oraz zmieniać częstotliwości objętość wdychanego, a także wydychanego powietrza ( np.: dmuchanie balonu ). Proces oddychania jest ściśle wbudowany w mechanizm lokomocji ( u małych dzieci np.: w obracanie się, podpieranie się, raczkowanie ; u starszych wstawanie, chodzenie itd.). Dlatego częstotliwość oraz głębokość oddychania zależy w głównej mierze od intensywności i charakteru czynności wykonywanej w danej chwili. Jeśli zgodzimy się z tym, że mechanizm oddychania jest ściśle połączony z lokomocją to równocześnie należałoby zgodzić się z tym, iż jego jakość zależeć będzie od jakości lokomocji ( poruszania się ). Kluczem do zrozumienia tego zjawiska jest poznanie mechanizmów prawidłowego rozwoju ruchowego dziecka, szczególnie w czasie pierwszego półrocza życia.

Noworodek pojawia się praktycznie bez możliwości pokonywania siły grawitacji. Spowodowane jest to faktem, iż nie dysponuje on możliwością podparcia się na podłożu z wykorzystaniem rączek, pomimo że jego pozycja na brzuszku jest pozycją aktywną, objawiającą się umiejętnością przekładania główki z jednego policzka na drugi. Możliwość podparcia się na rączkach uzależniona jest od wyprostu kręgosłupa. Noworodek nie „posiada” takiej możliwości. W przypadku prawidłowego rozwoju, sytuacja diametralnie zmienia się u niemowlęcia trzymiesięcznego. Rozwijający się wyprost kręgosłupa daje mu możliwość podparcia się w trzech punktach: na łokciach oraz na spojeniu łonowym. Okres ten , jeśli przebiega prawidłowo, jest początkiem kształtowania się fizjologicznych krzywizn kręgosłupa, a także rozwoju jego rotacji. Powstawanie prawidłowych krzywizn kręgosłupa ( lordoza szyjna - kifoza piersiowa - lordoza lędźwiowa) możliwe jest dzięki odpowiedniemu napięciu mięśni grzbietu oraz brzucha.. Proces ten przebiega intensywnie przez kolejne trzy miesiące życia dziecka, tak więc sześciomiesięczne niemowlę potrafi podeprzeć się w czterech punktach: na otwartych dłoniach oraz na przedniej powierzchni ud. Obserwując tą właśnie pozycję uharmonijnie rozwijającego się półrocznego dziecka, dostrzec będziemy mogli, że jakość wyprostu kręgosłupa w odcinku lędźwiowym ( lordoza lędźwiowa ) uzależniona będzie głównie od prawidłowego napięcia mięśni brzucha ( tzw. koncentryczna praca mięśni brzucha ). Napięcie to, pozwala na utrzymanie odpowiedniego ciśnienia w jamie brzusznej. Narządy wewnętrzne znajdujące się w jamie brzusznej stawiają w takiej sytuacji pewien opór dla głównego mięśnia oddechowego organizmu człowieka. Mięsień ten to przepona, a mieści się on na granicy jamy brzusznej oraz klatki piersiowej. Przepona stymulowana tym oporem zmuszona jest w trakcie wdechu uruchomić klatkę piersiową przy pomocy mięśni znajdujących się w jej okolicy. Prowadzi to do powiększenia jej objętości, a tym samym do uaktywnienia oddychania torem piersiowym. W takim sposobie oddychania będzie swój udział miał odcinek piersiowy kręgosłupa. Prawidłowo wyprostowany kręgosłup w tym odcinku zapewni odpowiednią ruchomość poruszającym sięw trakcie wdechu i wydechu żebrom.

Problem nieprawidłowego sposobu oddychania i zaburzonej ruchomości klatki piersiowej jest doskonale znany wszystkim osobom zajmującym się leczeniem wad postawy ( lekarzom ortopedom, nauczycielom wychowania fizycznego, fizjoterapeutom ). Jakość poruszania się (lokomocji) uzależniona jest od jakości wyprostu kręgosłupa (jakości postawy), którego rozwój rozpoczyna się w momencie narodzin. Pamiętajmy, że istnieje bardzo prosty, a zarazem skuteczny środek diagnostyki oraz terapii odchyleń w jakości lokomocji, możliwy do zastosowania od pierwszych dni życia – metoda VOJTY.